Τοπικά Προϊόντα
Αγροτικά προϊόντα και κρητική διατροφή
Μακροχρόνιες έρευνες που έχουν γίνει σε Πανεπιστήμια και άλλα επιστημονικά ιδρύματα αλλά και η ίδια η εμπειρία και η ζωή αποδεικνύουν ότι το ελαιόλαδο προστατεύει τον άνθρωπο από καρδιακές παθήσεις και διάφορες μορφές καρκίνου, από πολλές άλλες παθήσεις και παρατείνει τη νεανικότητα και τη ζωή. Ευεργετική επίδραση στην πρόληψη του καρκίνου, την οστεοπόρωση και άλλες παθήσεις έχει επίσης το κόκκινο κρασί. Η κρητική δίαιτα που έχει σαν βάση το ελαιόλαδο και στοιχεία τα όσπρια, τα πολλά λαχανικά και τα φρούτα, τα άπαχα κρέατα, τυροκομικά και ψάρια και το λίγο κρασί αποδείχτηκε από τις έρευνες ότι είναι η αιτία της καλής υγείας και της μακροβιότητας των Κρητικών που είναι η μεγαλύτερη στο κόσμο και συνιστάται από τους ειδικούς επιστήμονες και διαιτολόγους.
Tα κρασιά της Σητείας είναι ονομαστά από την αρχαιότητα. Αλλά και σύμφωνα με τους Λατίνους συγγραφείς και την ιστορική παράδοση από εδώ έπαιρνε κρασί με πλοία που έστελνε ο Λούκουλλος και το πήγαιναν στη Ρώμη για τα περίφημα Λουκούλλεια γεύματά του! To ίδιο έκανε και με τα ψάρια.
To κρασί είναι εξαγώγιμο προϊόν από τα μινωικά χρόνια. Πολλά είναι τα αρχαία πατητήρια και σταφυλοπιεστήρια που έχουν αποκαλυφθεί και χιλιάδες τα αγγεία που εχρησιμοποιούντο για τη διατήρηση και τη μεταφορά του, μερικά από τα οποία πραγματικά αριστουργήματα.
Δεσπόζουσα είναι η θέση της αίθουσας των συμποσίων στο μινωικό παλάτι της Ζάκρου. Δεν είναι ασφαlώς τυχαίο ότι ο θεός του κρασιού ο Διόνυσος εδώ στη Σητεία έκαμε κάτι μοναδικό στον κόσμο, για το οποίο υπερηφανεύοντο οι Κρήτες. Εδημιούργησε ολόκληρα νησιά, που τους έδωσε το όνομα του τους Διονυσάδες, 9 μόλις μίλια από την πόλη της Σητείας. Και σήμερα τα κρασιά της Σητείας είναι άριστης ποιότητας και γίνονται ανάρπαστα στην εσωτερική και τις ξένες αγορές, ενώ το ελαιόλαδο της Σητείας είναι το καλύτερο στον κόσμο. Είναι εξαιρετικά παρθένο Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητας, ελέγχεται κατά HACCP και ISO 9002 και επί σειρά ετών αποσπά πρώτα βραβεία στους διεθνείς διαγωνισμούς που συμμετέχει. Ανάμεσα τους και το πρώτο Παγκόσμιο βραβείο που έλαβε δυο φορές στους διαγωνισμούς για τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (που είναι θεσμός του Ο.Η.Ε.).
Tα τελευταία χρόνια στην επαρχία Σητείας, στη Μονή Τοπλού και αλλού με τη συνδρομή των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων έχουν αναπτυχθεί κατά τρόπο πρωτοποριακό από ομάδες ή μεμονωμένους νέους αγρότες οι βιολογικές καλλιέργειες της ελιάς και του αμπελιού και παράγονται και τυποποιούνται άριστης ποιότητας ελαιόλαδα κρασιά τσικουδιά, ελιές, πάστα ελιάς, σαπούνι και ξύδι. Τα μοναδικά προϊόντα της Επαρχίας Σητείας συμβατικά και βιολογικά ο επισκέπτης μπορεί να προμηθευτεί σε προνομιακές τιμές από καταστήματα και ειδικά πρατήρια που θα βρει σε όλη την Επαρχία αλλά και από τους ίδιους τους παραγωγούς.
Η άριστη ποιότητα του ελαιολάδου, των κρασιών και των άλλων προϊόντων της σητειακής γης οφείλεται στα συστατικά του εδάφους και το ξηροθερμικό κλίμα του τόπου αλλά και στις καλές γεωργικές πρακτικές και τη μεγάλη αγάπη των αγροτών της Σητείας προς τη γη τους, που τους τρέφει από την νεολιθική εποχή μέχρι σήμερα αφού στον τόπο αυτό η γεωργία αποτελούσε ανέκαθεν και αποτελεί σήμερα την κύρια απασχόληση των κατοίκων, τη μεγαλύτερη πλουτοπαραγωγική πηγή του τόπου.
Με την ίδια αγάπη οι φημισμένες για την αρχοντιά και την τέχνη τους νοικοκυρές της Σητείας παρασκευάζουν και μαγειρεύουν τα φαγητά και τα γλυκίσματα τους ενώ, η ίδρυση και λειτουργία τα τελευταία χρόνια στην πόλη της Σητείας του τμήματος διατροφής και διαιτολογίας του ΤΕΙ Κρήτης, επιβεβαιώνει αλλά και πλουτίζει τις παραδοσιακές πρακτικές της τοπικής κουζίνας. Τα πολλά πιστοποιημένα εστιατόρια Κρητικής κουζίνας στην Επαρχία Σητείας και τα αλλεπάλληλα βραβεία που αποσπούν το ελαιόλαδο, τα κρασιά και το μέλι και τα παραδοσιακά γλυκίσματα της, στους διεθνείς διαγωνισμούς, κάνουν τους σητειακούς υπερήφανους, επιβεβαιώνουν την δίκαιη φήμη τους και αποτελούν την πιο έγκυρη υπόσχεση ποιότητας γνησιότητας και υγιεινής.
Η Σητεία από την Μινωική ήδη περίοδο αναδεικνύεται σε μια από τις πλέον σημαντικές οινοπαραγωγικές περιοχές με εξαιρετικής ποιότητας κρασιά από φημισμένες ποικιλίες οινοστάφυλων. Η προαιώνια παράδοση της οινοκαλλιέργειας αποδεικνύεται από τα ευρήματα του ανακτόρου της Ζάκρου και άλλων αρχαιολογικών χώρων, περιοχές που και σήμερα παράγουν ορισμένα από τα πλέον φημισμένα κρητικά κρασιά.
Κατά μήκος του μακρόστενου κορμού της επαρχίας Σητείας, που εκτείνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά, υψώνεται μια ραχοκοκαλιά από ψηλά βουνά, ασπίδα στους ζεστούς νοτιάδες που έρχονται από τα νότια του νησιού.
Έτσι προφυλαγμένος στην βορινή πλευρά που βλέπει προς το Κρητικό πέλαγος, ο παραδοσιακός σητειακός αμπελώνας, (τμήμα του κρητικού, του πιο παραδοσιακού αμπελώνα της Ευρώπης), ξεκινά από ένα υψόμετρο 600 περίπου μέτρων, και ξεδιπλώνεται κατηφορίζοντας μέχρι και την θάλλασσα. Κυριαρχεί πάνω στις πλαγιές των λόφων με τις πανάρχαιες πεζούλες, σε ένα έδαφος ασβεστοαργιλώδες και αμμοαργιλώδες. Αναπτύσσεται στο πολύμορφο τοπίο της Σητείας, ακολουθώντας το στη αδιάκοπη εναλλαγή των λόφων και των κοιλάδων του, που ξαφνιάζει και γοητεύει τον επισκέπτη.
Σε μια πανάρχαια αρμονική συνύπαρξη με αυτό το φυσικό περιβάλλον οι ντόπιες ποικιλίες σταφυλιών, προικίζουν την περιοχή με ένα ανεκτίμητο πλούτο βιοποικιλότητας.
Ο ήπιος και χωρίς ακρότητες χειμώνας σε συνδυασμό με ένα θερμό και ξηρό καλοκαίρι, αλλά και την μεγάλη ηλιοφάνεια και την δροσιά από τους βόρειους ανέμους του Κρητικού Πελάγους, εξασφαλίζουν τις ιδανικές συνθήκες για τον βλα-στικό κύκλο του αμπελιού.
Δεν είναι περίεργο λοιπόν, που η Σητεία διαθέτει μια οινική παράδοση 4000 χρόνων. To βεβαιώνουν οι ανακαλύψεις στο ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου, όπου βρέθηκε το αρχαιότερο καλλιεργούμενο αμπέλι.
Πραγματικά, η Σητειακή οινοπαραγωγή γνώρισε περιόδους μεγάλης εμπορικής άνθησης. Σημαντικότεροι σταθμοί στην μεγάλη ιστορική διαδρομή της υπήρξαν, η ρωμαϊκή περίοδος, εποχή κατά την οποία τα Σητειακά κρασιά σφραγισμένα μέσα σε αμφορείς ταξίδευαν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και η περίοδος της Βενετσιάνικης κυριαρχίας στο νησί (12ος -16ος αιώνας) τότε που το Κρητικό κρασί έφθασε στο ζενίθ της φήμης του.
Σημαντική είναι η συμμετοχή του κρασιού στο πρότυπο της κρητικής διατροφής, γεγονός που συνέβαλλε στην αναγνώριση της θετικής επίδρασης των τοπικών οίνων στην υγεία. Τελευταίες έρευνες αποκαλύπτουν την πληθώρα των συστατικών του κρασιού που δρουν ως αντιοξειδωτικά στον ανθρώπινο οργανισμό.
Οι ευνοϊκές εδαφοκλιματικές συνθήκες και η συστηματική καλλιέργεια της περιοχής από την αρχαιότητα, δίνει εξαιρετικές ποικιλίες σταφυλιών από τα οποία προέρχονται τα φημισμένα Σητειακά κρασιά.
Οι πλέον κοινές ποικιλίες είναι το Λιάτικο, το Ρωμαίικο, το Μαντιλάρι, το Κοτσιφάλι, η Βιλάνα, το Αθήρι, το Θραψαθήρι και τόσες άλλες, που στους διαφορετικούς συνδυασμούς τους δημιουργούν τα Σητειακά κρασιά. Κρασιά για όλες τις γαστρονομικές επιθυμίες με σταθερές γεύσεις που διαρκούν.
Ελαιόλαδο
To ελαιόλαδο πέρα από την μεγάλη θρεπτική του αξία είναι ένα από τα πλέον αντιοξειδωτικά φυσικά στοιχεία που προστατεύει τον οργανισμό από την ανάπτυξη των “ελευθέρων ριζών”. Τις ιδιότητες του ελαιολάδου τις γνώριζαν ήδη από την αρχαιότητα οι μεγάλοι γιατροί της όπως ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός και πίστευαν στην ευεργετική επίδραση του στον άνθρωπο. Σήμερα το ελαιόλαδο που παράγεται στους απέραντους ελαιώνες του νησιού θεωρείται από τα υγιεινότερα του κόσμου λόγω των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν και που θεωρούνται οι ιδανικότερες για την ανάπτυξη του ελαιόδεντρου. Δεν είναι τυχαίο ότι από την Κρήτη ξεκινάει κατά την αρχαιότητα η καλλιέργεια της ελιάς και η διάδοσή της στον Ευρωπαϊκό Μεσογειακό χώρο. Ο χυμός της ελιάς έχει υπέροχο άρωμα και φρουτώδη γεύση και κυρίως αξιόλογες βιολογικές, θρεπτικές, προληπτικές και θεραπευτικές ιδιότητες με ευεργετική δράση στην ανάπτυξη και προστασία του ανθρώπινου οργανισμού. To ελαιόλαδο συγκεντρώνει τα περισσότερα πλεονεκτήματα σε σύγκριση με όλες τις άλλες λιπαρές ουσίες που καταναλώνει ο άνθρωπος. Σε αυτό συμφωνούν τα αποτελέσματα μακράς εργαστηριακής και κλινικής έρευνας και τα συμπεράσματα πολλών ανά τον κόσμο επιδημιολογικών ερευνών, αλλά και η εμπειρία μιας πετυχημένης διατροφής του κρητικού λαού με ελαιόλαδο για πολλούς αιώνες η οποία αποδεικνύει ότι το ελαιόλαδο:
- Θεραπεύει γαστρεντερικές και ηπατικές παθήσεις
- Εμποδίζει την ανάπτυξη χολολιθιάσεων
- Ανακουφίζει τα διαβητικά άτομα
- Προστατεύει το δέρμα από την ηλιακή ακτινοβολία
- Ασκεί ευεργετική επίδραση στην ανάπτυξη του ανθρώπινου σκελετού
- Παρατείνει την νεανικότητα του οργανισμού
- Προλαμβάνει την εμφάνιση καρδιοαγγειακών παθήσεων και διαφόρων μορφών καρκίνου.
Γι’ αυτό το λόγο σήμερα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι στον αναπτυγμένο κόσμο προσπαθούν να εντάξουν στις διατροφικές τους συνήθειες την Κρητική δίαιτα.